Żylaki - przyczyny, objawy, metody leczenia żylaków
Krew płynie w żyłach znacznie wolniej niż w tętnicach. Dzieje się tak, gdyż są szerokie, a krew nie płynie w nich pod ciśnieniem spowodowanym pompowaniem przez serce. Ściany żył są cienkie i zawierają niewiele mięśni. Otwierające się tylko w jedną stronę zastawki zapewniają jednokierunkowy przepływ krwi. Uszkodzenie zastawek pozwala na cofanie się krwi, co powoduje powstawanie żylaków. Ciśnienie krwi w żyłach jest bardzo niskie, dlatego w organizmie istnieją mięśnie pomagające wyciskać krew z żył z powrotem w kierunku serca. W kończynach dolnych są dwie łączące się grupy żył, powierzchniowe (leżące pod skórą) i głębokie (w mięśniach). Mięśnie łydki ściskają te żyły podczas chodzenia, pchając krew ku górze. Oddychanie również oddziałuje na przepływ krwi w żyłach przez zwiększanie i zmniejszanie ciśnienia w klatce piersiowej. Jeśli krew w żyłach spływa w dół, rośnie jej ciśnienie i krew z większą siłą naciska na ściany naczyń, żyły rozszerzają się i już nie wracają do swojego pierwotnego kształtu, co powoduje powstawanie żylaków. Skóra pod nimi bywa cienka, napięta i błyszcząca. Żylaki najczęściej występują w żyłach powierzchniowych, choć przepływa nimi tylko 10 % krwi żylnej z nóg. Niekiedy na skutek słabych zastawek żył głębinowych, krew cofa się do żył powierzchniowych.
Żylaki kończyn dolnych należą do najczęściej spotykanych chorób układu krwionośnego, występują u mniej więcej połowy populacji osób dorosłych. Są schorzeniem częściej trapiącym kobiety 48% niż mężczyzn 42%, a częstość występowania choroby rośnie z wiekiem. Żylaki nóg są chorobą postępującą. Jest to poważny problem zdrowotny jak i estetyczny.
Objawia się widocznymi przez powłoki skórne wypukłościami, zgrubieniami i przebarwieniami żył. Żylaki na nogach powstają w wyniku upośledzenia drożności naczyń żylnych i wzrostu ciśnienia hydrostatycznego w ich świetle.
Żylaki nóg mogą być pierwotne bądź wtórne. Pierwotne żylaki rozwijają się samoistnie, występują w ponad 70%, których podstawowymi przyczynami są uwarunkowania genetyczne współistniejące w wieloma czynnikami ryzyka, jak np. styl życia, praca, ciąże, przewlekłe zaparcia. Natomiast o żylakach wtórnych mówimy wtedy, gdy powstają w następstwie przebytych lub istniejących chorób, w wyniku których następuje zastój krwi w układzie żylnym. Najczęściej to przebyte zapalenia żył głębokich, powodujące zespół po-zakrzepowy z obrzękami i zmianami troficznymi skóry.
Przyczyny powstawania żylaków
Czynniki osłabiające kondycję żył powierzchniowych to:
- siedzący tryb życia,
- brak ruchu,
- częste gorące kąpiele,
- nadużywanie sauny,
- złe nawyki żywieniowe,
- otyłość,
- płaskostopie,
- przebyte zapalenie żył głębokich,
- ciąża,
- zakrzepica żylna,
- podwyższone ciśnienie w brzuchu.
Do czynników ryzyka żylaków zalicza się:
- podeszły wiek,
- kobiety,
- wykonywanie ciężkiej pracy w pozycji stojącej,
- noszenie obcisłych skarpetek, podkolanówek,
- dieta uboga w błonnik,
- niedobór witaminy C,
- palenie papierosów i nadużywanie alkoholu.
Objawy żylaków kończyn dolnych
Początkowe objawy żylaków nóg to dolegliwości kończyn polegające na obrzmieniach, zespole niespokojnych nóg, drętwieniu i mrowieniu. Pierwszymi widocznymi objawami żylaków kończyn dolnych są pajączki naczyniowe (tzw. teleangietezje), czyli prześwitujące naczynia żylne, które przyjmują barwę sino- niebieską, później powrózkowato zmienione większe naczynia. W przypadkach zaawansowanej przewlekłej niewydolności żylnej występować może owrzodzenie podudzi.
Osoby u których występują żylaki mogą odczuwać:
- ból,
- zmęczenie,
- ociężałość nóg,
- skurcze mięśni,
- rozpieranie zmian żylnych od wewnątrz..
Metody leczenia żylaków
Podstawowym badaniem pozwalającym zidentyfikować źle funkcjonujące zastawki żylne jest USG Doppler. Zachowawcze leczenie żylaków polega na stosowaniu maści, żeli, kremów na żylaki z heparyną, wyciągami z kasztanowca, rutozydem, trokserutyną. Regularne ich stosowanie nie tylko zmniejsza zmiany żylakowe, ale także redukują obrzęki ,łagodzą uczucie bolących iciężkich nóg. Popularne żele, maści,kremy na żylaki nóg to: Lioton gel, SapovenT gel, Ruscoven, Heparin, Fortiven1000, Esceven i Aescin gel. Pomocne bywa też noszenie specjalnych podkolanówek, pończoch i rajstop przeciw-żylakowych,które uciskają stopniowo nogi w kierunku od stóp i kostek w górę nóg oraz częste unoszenie nóg do góry. Terapia farmakologiczna polega na doustnym stosowaniu środków uszczelniających naczynia.
Leki na żylaki nóg dostępne bez recepty oparte są na wyciągach ziołowych z nasion kasztanowca, ziela nostrzyka lekarskiego, ekstraktach z liści winorośli i pestek winogron. Tabletki na żylaki kończyn dolnych zawierają diosminę i hesperedynę, które wykazują działanie ściągające, przeciwzapalne i przeciw-obrzękowe, uszczelniają ściany naczyń żylnych, zmniejszają ich kruchość oraz usprawniają przepływ krwi. Do najczęściej stosowanych leków bez recepty zalicza się: Aescin, Cyclo 3 Forte, Detramax, Dih, Diohespan Max, Diosminex, Maxi 3 Vena, Phlebodia, Venescin forte.
Gdy farmakologia zawodzi, szansą na powrót do zdrowia są zabiegi chirurgiczne mające na celu usunięcie niewydolnych żył. Należą do nich:
- obliteracja - polega na wstrzyknięciu do światła żylaków środka chemicznego powodującego ich zrośnięcie i całkowite wchłonięcie,
- kriostripping-polega na zamrażaniu żył powierzchniowych,
- zamykanie żylaków światłem lasera-dotyczy głównie pajączków i drobnych żylaków,
- krosektomia - podwiązanie niewydolnych naczyń żylnych.
Profilaktyka żylaków kończyn dolnych
- nie nadużywać gorących kąpieli i sauny,
- dbać o utrzymanie wagi ciała na bezpiecznym poziomie,
- robić masaże stóp i łydek,
- zadbać o aktywność fizyczną,
- chodzić na niskim obcasie,
- unikać wysokiej temperatury,
- prowadzić prawidłową dietę: ograniczenie spożywania tłuszczów, soli, wzbogacanie posiłków o błonnik, witaminy i minerały,
- zażywać leki na żylaki wzmacniające ścianki naczyń krwionośnych, a także przeciwdziałające skutkom zaburzeń w mikrokrążeniu.