Pomiar saturacji krwi na palcu za pomocą pulsoksymetru - jak zrobić to prawidłowo?
Spis treści:
- Co to jest saturacja krwi?
- Saturacja krwi - normy
- Co może oznaczać niska saturacja krwi?
- Co to jest pulsoksymetr i jak działa?
Co to jest saturacja krwi?
Saturacja (łac.saturato) przedstawia się za pomocą symbolu SpO2-jest to wskaźnik nasycenia hemoglobiny krwi obwodowej tlenem. Tlen w organizmie transportowany jest za pomocą hemoglobiny do wszystkich organów człowieka, które potrzebują go do prawidłowego funkcjonowania.Saturacja jest bardzo ważnym parametrem życiowym obok pulsu, temperatury ciała, ciśnienia krwi i częstotliwości oddechu.
Poziom saturacji można zmierzyć za pomocą pulsoksymetru-urządzenia mającego formę stacjonarną (szpital) i przenośną (pomiaru można dokonać w domu). Badanie poziomu saturacji jest badaniem bezpiecznym i często wykorzystywane przez lekarzy, dla kontroli stanu pacjenta w czasie różnych zabiegów czy operacji. W przypadku pacjentów odczuwających duszność pierwszym parametrem, który ulega zmianie jest saturacja. Jednak należy pamiętać, że nie zawsze duszność oznacza spadek saturacji. Kontrola poziomu saturacji pozwala na powstrzymanie rozwijającej się niewydolności oddechowej. Za pomocą pulsoksymetru można również zmierzyć tętno serca.
Wskazaniem do badania poziomu saturacji jest:
- podejrzenie jej obniżenia np. pacjenci z COVID 19
- niewydolność oddechowa (astma)
- kontrola saturacji u matki i płodu
- zabieg bronchoskopii
- pacjent w ciężkim stanie
- operacje i okres po operacji
Saturacja krwi - normy
Prawidłowa saturacja krwi tlenem u zdrowego człowieka wynosi około 95-98%. U osób przechodzących tlenoterapię saturacja wynosi 98-100%. U osób palących saturacja jest niższa niż u niepalących. Po 70 roku życia za normy uznajemy wynik w granicach 94-98%. Saturacja poniżej normy to wynik poniżej 90% i zazwyczaj świadczy on o ciężkiej niewydolności oddechowej. Wynik saturacji nie zawsze jest prawdziwy.
Na zaburzony wynik saturacji może wpływać:
- zastosowanie czynników upośledzających przepływ krwi obwodowej
- niska perfuzja tkankowa
- pomiar w zimnym miejscu
- brak kontroli nad ciałem np. drgawki
- zmiany na paznokciach np. ciemny lakier lub grzybica
Co może oznaczać niska saturacja krwi
Wynik saturacji poniżej normy jest sygnałem zmuszającym do dalszej diagnostyki i podjęcia odpowiedniego leczenia. Wartości saturacji poniżej 70% są klasyfikowane jako zagrażające życiu. Niskie wartości saturacji mogą doprowadzić do uszkodzeń mózgu, zaburzeń percepcji bodźców, a nawet do śmierci. Niska saturacja może być spowodowana wadami narządów lub chorobami układu oddechowego:
- astma
- przewlekła obturacyjna choroba płuc
- infekcja wirusowa lub bakteryjna
- wady serca
Może być również spowodowana zatruciem tlenkiem węgla.
Głównymi objawami niskiej saturacji są:
- duszność
- trudności w oddychaniu
- niewyraźna mowa
- niewyraźne widzenie
- tachykardia
- wzrost częstości oddychania i głębokości oddychania
- utrata przytomności
Co to jest pulsoksymetr i jak działa?
Pulsoksymetr to niewielkie, poręczne, elektroniczne urządzenie stosowane w diagnostyce i leczeniu chorób układu oddechowego. Pozwala kontrolować puls i saturację, mierzy natlenienie krwi, które u zdrowego człowieka wynosi ok.95%. Niedotlenienie może pojawić się już w momencie spadku tej wartości poniżej 94%.
Mierzy on procent związania hemoglobiny z tlenem we krwi. Ze względu na prosty mechanizm działania i szybki odczyt może być wykorzystywany w warunkach domowych. Działa on w oparciu o spektrofotometrię transmisyjną, wykorzystującą różne właściwości optyczne hemoglobiny utlenowanej i odtlenowanej czyli opiera się na pochłanianiu promieniowania o dwóch różnych długościach fal przez krwinki czerwone światła czerwonego i podczerwonego. Równie istotna jest obecność pulsującego przepływu krwi w naczyniach, co umożliwia pomiar tętna. Pulsoksymetr wyposażony jest w czujnik zakładany na palec, skrzydełka nosa lub małżowinę uszną. Służy do monitorowania niewydolności oddechowej a także monitorowania tlenoterapii czy stanu ciężko chorych pacjentów. Istotny wpływ na wynik mają również czynniki takie jak: stres, aktywność fizyczna, zmęczenie, pora dnia. Pulsoksymetr wykorzystuje swoiste czujniki i algorytmy, oblicza procentowe stężenie wysycenia hemoglobiny tlenem. Wynik pomiaru pulsoksymetru może ostrzec, przed hipoksemią (niedotlenieniem) czyli obniżoną zawartość tlenu w krwi tętniczej.
Zalety pulsoksymetru na palec to:
- prosty w obsłudze i szybki w użyciu z wykorzystaniem palca
- nieinwazyjny i bezbolesny pomiar
- zapewnia ciągłe monitorowanie stanu pacjenta
- można go używać w każdych warunkach
- badanie nie wymaga przygotowania
- wyposażony jest w duży czytelny wyświetlacz
- posiada niewielkie rozmiary
- posiada alarm dźwiękowy i wizualny
- zapewnia dokładność pomiaru
- automatyczne wyłączanie
- wskaźnik naładowania baterii
- baterie alkaliczne umożliwiają około 20 godzinną pracę urządzenia
Pulsoksymetr napalcowy zakłada się na palec wskazujący lub środkowy, podczas pomiaru należy pozostać w bezruchu, palec powinien być osuszony. Saturacji nie wolno badać zaraz po przyjściu z dworu lub gdy palce są zmarznięte. U pacjentów z Covidem 19 może wystąpić stan zwany cichej hipoksji, czyli stanu, w którym pacjent nie czuje, że jest niedotleniony. Pomiary pulsoksymetru mają pozwolić pacjentowi na odpowiednią szybką reakcję, aby nie dopuścić do powikłań związanych z możliwością niedotlenienia organizmu. U pacjentów chorych na Covid 19 poziom saturacji poniżej 94% jest alarmujący i należy skontaktować się z lekarzem.
Badanie poziomu natlenienia krwi tętniczej z wykorzystaniem pulsoksymetru napalcowego jest proste i bezpieczne. Stanowią bardzo dobre rozwiązanie dla osób chorujących na Covid 19, które przechodzą chorobę w sposób łagodny i przebywają w domu. Pozwala na kontrolowanie zmian również w przypadku innych chorób układu oddechowego np. dla osób zmagających się z astmą. Przy zakupie pulsoksymetru na palec należy zwrócić uwagę na dokładność wykonywanych pomiarów.