Bezpieczeństwo stosowania leków – jak prawidłowo je przyjmować?

W aptekach można dziś kupić leki bez recepty i leki z przepisu lekarza. Polacy te drugie zazwyczaj traktują poważnie i ściśle przestrzegają dawkowania. Z kolei w przypadku leków OTC niektórym osobom zdarza się zapomnieć o skutkach ubocznych płynących z przedawkowania i niepożądanych interakcjach. Niezależnie od statusu produktu, przed rozpoczęciem kuracji należy dokładnie zapoznać się z treścią ulotki dołączonej do opakowania lub skonsultować się z lekarzem bądź farmaceutą. Co wpływa na bezpieczeństwo leków?

Bezpieczeństwo leków – jak jest zapewniane?

Za nadzór nad lekami odpowiada główny inspektor farmaceutyczny (GIF). Zanim dany produkt trafi na rynek, musi przejść stosowne testy. W przypadku nowych leków konieczne jest przeprowadzenie badań klinicznych i spełnienie wymogów rejestracyjnych. Jeśli chodzi zaś o generyki (po 20 latach obowiązywania patentu inne firmy farmaceutyczne mogą rozpocząć produkcję tego samego leku), ich skład, postać i działanie nie ustępują lekowi oryginalnemu.

Leki bez recepty i na receptę podlegają podobnym restrykcjom, które mają za zadanie zapewnić najwyższy poziom bezpieczeństwa pacjentom. Produkuje się je z najlepszych surowców przy ścisłej kontroli obowiązujących norm.

Jak przyjmować leki?

W przypadku leków na receptę należy postępować zgodnie z zaleceniami specjalisty. Wskaże on sposób dawkowania, porę przyjmowania medykamentu i przekaże inne istotne informacje, np. powie o konieczności wdrożenia probiotyków. Zanim lekarz przepisze dany produkt, trzeba go poinformować o wszystkich przyjmowanych lekach i suplementach diety. Niektóre z nich mogą bowiem wchodzić w interakcje. Poza tym nie wolno ukrywać żadnych chorób, przy niektórych dolegliwościach pewne substancje są zakazane.

Leki bez recepty można nabyć bez konsultacji z lekarzem, dlatego ważne jest, aby zapoznać się z treścią ulotki. Dobrym pomysłem wydaje się rozmowa z farmaceutą. Dysponuje on szeroką wiedzą, dzięki której wyjaśni, czy dany medykament wchodzi w interakcje z innymi lekami lub suplementami diety. Farmaceuci służą też radą. Niekiedy rekomendują pacjentom przyjęcie leku na czczo w celu uzyskania lepszej przyswajalności.

Dawkowanie leków

Odpowiednie dawkowanie leków pozwala uzyskać efekt terapeutyczny, minimalizując ryzyko wystąpienia skutków ubocznych. Nie wolno podwajać ani potrajać ilości zalecanej przez lekarza czy producenta. Prowadzi to bowiem do przedawkowania danej substancji, co zagraża zdrowiu i życiu pacjenta. Poza tym odradza się samodzielne zmniejszanie dawki, gdyż kuracja może się wówczas zakończyć niepowodzeniem.

Kluczową rolę w wielu przypadkach odgrywa fakt, czy lek jest przyjmowany przed czy po posiłku. Niekiedy między konsumpcją żywności a medykamentem trzeba zachować dłuższy odstęp czasu.

W przypadku leków bez recepty sposób dawkowania znajduje się na ulotce dołączonej do opakowania. Gdy jej treść wydaje się niezrozumiała, warto skonsultować się z lekarzem bądź farmaceutą.

Interakcje leków

Zarówno leki z przepisu lekarza, jak i bez recepty wchodzą w różnego rodzaju interakcje z innymi lekami, suplementami diety i żywnością. Na ulotce zostały one dokładnie wskazane i opisane. Warto dopytać o tę kwestię lekarzy i farmaceutów. Niektóre medykamenty wolno stosować równolegle, ale przy dużym odstępie czasu.

Przechowywanie leków

Leki tracą swoje właściwości, a niekiedy stają się wręcz toksyczne, gdy nie zostają spełnione wymogi dotyczące ich przechowywania. Niektóre medykamenty należy umieścić w lodówce, inne w zacienionym i suchym miejscu. Szczegółowe informacje na ten temat producent zawarł na ulotce.

Leki a alkohol

Przyjmując jakiekolwiek leki, nie wolno pić alkoholu. Etanol może bowiem osłabiać lub nasilać ich działanie. Zdarza się również, że w połączeniu z lekiem alkohol staje się bardzo toksyczny dla nerek i wątroby.

Leki w ciąży

Niektóre leki wolno przyjmować w ciąży, jeśli lekarz oceni, że korzyści przeważają nad potencjalnymi skutkami ubocznymi. Np. niekiedy antybiotyk okazuje się konieczny, bo przyszła mama przechodzi poważną infekcję, która grozi sepsą. Odradza się jednak włączanie jakichkolwiek leków i suplementów diety bez konsultacji ze specjalistą. W przypadku przeziębienia można też poprosić farmaceutę, aby wskazał dopuszczalny produkt, który wspomaga proces zdrowienia, np. wodę morską do płukania nosa.

Jakie są skutki uboczne leków?

Każdy lek może dawać skutki uboczne, ale nie musi. Nie wystąpią one również u wszystkich pacjentów korzystających z danej kuracji. Producent zazwyczaj określa ich prawdopodobieństwo. Skutki uboczne leków dzieli się na:

bardzo często,
częste,
niezbyt częste,
rzadkie,
bardzo rzadkie,
o nieustalonej częstotliwości występowania.

Skutki uboczne zależą od przyjmowanego leku, na ogół przeważają nad nimi korzyści z kuracji. Niemniej warto zapoznać się z treścią ulotki dołączonej do opakowania bądź skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Producenci informują o potencjalnych działaniach niepożądanych takich jak: