Paracetamol – jakie ma właściwości i kiedy stosować?
Spis treści:
Ból uznawany jest za najczęstszy objaw chorobowy występujący w medycynie, jest oznaką urazu i stanowi czynnik znacząco obniżający jakość życia pacjenta. Ból towarzyszy różnym dolegliwościom ma wiele odmian i stopnia nasilenia. Wyróżnia się ból ostry na przykład ból głowy, zębów czy gardła oraz ból chroniczny towarzyszący chorobom przewlekłym to jest chorobom nowotworowym czy reumatoidalnemu zapaleniu stawów. Zgodnie z wytycznymi leczenia bólu według WHO tak zwaną drabiną anelgetyczną – podstawę farmakoterapii stanowią analgetyki nieopioidowe. Terapie rozpoczyna się od paracetamolu i niesteroidowych leków przeciwzapalnych, czyli tak zwanych nienarkotycznych leków przeciwbólowych.
Czym jest Paracetamol?
Paracetamol został wprowadzony do lecznictwa w 1956 roku w Wielkiej Brytanii.
Paracetamol to jeden z najczęściej stosowanych leków z grupy leków przeciwbólowych. Jest to lek wywierający słabe działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Stosowany najczęściej w celu łagodzenia bólu głowy, mięśni, bóli kostno- stawowych, nie działa na bóle drzewne. W odróżnieniu od narkotycznych leków przeciwbólowych paracetamol nie wywołuje zjawiska tolerancji i lekozależności. Wykazuje wyraźny pułap działania przeciwbólowego. Dalsze zwiększanie dawki nie powoduje nasilenia działania przeciwbólowego, może się natomiast przyczynić do pojawienia się groźnych objawów niepożądanych.
Kiedy brać paracetamol:
-
przy bólu o łagodnym nasileniu zarówno dla dzieci i dorosłych: ból głowy, zęba, ból miesiączkowy, ból podczas ząbkowania
-
przy gorączce szczególnie u małych dzieci, kobiet w ciąży
-
przy bólu i gorączce występującym w przebiegu grypy i przeziębienia a także po szczepieniu
Powszechnie uważany jest za bezpieczny lek a zarazem skuteczny.
Jak działa?
Paracetamol (Panadol, Acneol) podstawowy metabolit- fenacetyny, działa od niej zdecydowanie silniej przeciwbólowo. Po doustnym podaniu szybko i prawie całkowicie wchłania się z przewodu pokarmowego, osiągając maksymalne stężenie we krwi po około 60 minutach. Biologiczny okres półtrwania leku wynosi 2- 4 godziny a z białkami krwi łączy się w 20 -50 procentach. Wydalany jest przede wszystkim przez nerki w połączeniu z kwasem glukoronowym.
Działa w ośrodkowym układzie nerwowym, przenika przez barierę krew-mózg, hamuje syntezę prostoglandyn, substancji odpowiedzialnych za powstawanie bólu i gorączki. Nie wpływa na proces krzepnięcia.
Pozbawiony jest działania przeciwzapalnego, w mniejszym stopniu uszkadza błonę śluzową przewodu pokarmowego w porównaniu do salicylanów i niesteroidowych leków przeciw zapalnych. Siłę działania przeciwbólowego paracetamolu można znacznie zwiększyć, kojarząc go ze słabymi narkotycznymi lekami przeciwbólowymi na przykład kodeiną 30– 60 mg lub 250 - 500 mg z kwasem acetylosalicylowym. Łączne stosowanie paracetamolu z innymi nienarkotycznymi lekami przeciwbólowymi nie powoduje działania hiperaddycyjnego inaczej nie zwiększa działania przeciwbólowego każdego z nich, przyczyniać się może natomiast do istotnego zwiększenia ryzyka objawów niepożądanych.
Czy Paracetamol można przedawkować?
Maksymalna dawka dobowa nie powinna przekraczać 4 g.
Zbyt długie podawanie leku zwłaszcza u osób z indukcją enzymatyczną lub podawanie go w dużych dawkach może spowodować uszkodzenie miąższowe wątroby. Hepatotoksyczność jest jego największą wadą. Zdecydowanie lek jest mniej hepatoksyczny u małych dzieci. Przeciwwskazaniem do stosowania Paracetamolu w maksymalnych dawkach dobowych jest przeciwwskazane u osób przewlekle nadużywających napojów alkoholowych, z uszkodzeniem wątroby w przebiegu wirusowego zapalenia wątroby. Bardzo ważne jest, aby nie przekraczać zalecanego dawkowania. Ze względu na ryzyko przedawkowania nie należy stosować równolegle kilka leków zawierających paracetamol. U osób odwodnionych o małej masie ciała lub regularnie spożywających alkohol istnieje zwiększone ryzyko uszkodzenia wątroby. Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku chorych z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby. Dawkowanie paracetamolu uzależnione jest od wieku i stanu pacjenta. U dzieci między 6 a 12 rokiem życia nie więcej niż 2 g na dobę. U mniejszych dzieci dawkę ustala się w zależności od masy ciała, nie należy przekraczać dawki 60 mg na kilogram masy ciała na dobę. Zaleca się stosowanie paracetamolu u dzieci od 3 miesiąca życia najlepiej po konsultacji lekarskiej. Można go stosować doustnie doodbytniczo oraz dożylnie. Możliwe działania niepożądane związane ze stosowaniem paracetamolu obejmują zaburzenia czynności wątroby. W przypadku przedawkowania paracetamolu może wystąpić ostra niewydolność wątroby, małopłytkowość, reakcje nadwrażliwości, wstrząs anafilaktyczny. Należy również pamiętać, że paracetamol dla dzieci nie powinien być podawany dłużej niż 3 dni bez konsultacji z lekarzem Paracetamol jest bezpiecznym lekiem dla kobiet w ciąży a także dla matek karmiących.
Interakcje z innymi lekami
Paracetamol może nasilać działanie leków przeciw- zakrzepowych na przykład pochodne kumaryny. Kofeina i kodein nasila działanie przeciwbólowe paracetamolu. W połączeniu z alkoholem może działać uszkadzająco na wątrobę.
Apteka internetowa
W aptece internetowej dostępnych jest kilkadziesiąt preparatów zawierających paracetamol w swoim składzie (zarówno preparaty proste jak i złożone). Wchodzi w skład wielu leków stosowanych w leczeniu przeziębienia i grypy. Często występuje w skojarzeniu fenylefryną, pseudoefedryną, difenhydraminą, które wspomagają udrażnianie nosa, zmniejszają obrzęk i przekrwienie błony śluzowej nosa. Preparaty dostępne: Paracetamol Accord, Paracetamol Hasco, Apap Junior, Apap, Apap extra, Apap intense, Apap Noc, Efferalgan czopki, Pedicetamol krople
