Witamina D – co musisz o niej wiedzieć?

Witaminy to substancje regulatorowe, które odgrywają w naszym organizmie szereg istotnych funkcji. Aby zaspokoić zapotrzebowanie na te składniki, należy postawić na zróżnicowaną i zbilansowaną dietę. Witamina D to składnik, o którym robi się głośno w okresie jesienno-zimowym. Wówczas w sposób szczególny jesteśmy narażeni na jej niedobór, co z kolei prowadzi do większej podatności na infekcje. Co jeszcze musisz wiedzieć o witaminie D?

Spis treści:

1. Synteza witaminy D w organizmie człowieka
2. Źródła witaminy D
3. Właściwości witaminy D
4. Awitaminoza i hiperwitaminoza – co warto o nich wiedzieć?
5. Niedobór witaminy D – objawy
6. Niedobór witaminy D – leczenie
7. Nadmiar witaminy D – objawy
8. Nadmiar witaminy D - postępowanie

Synteza witaminy D w organizmie człowieka

Witamina D należy do substancji rozpuszczalnych w tłuszczach. Od drugiej połowy kwietnia do połowy września nasz organizm potrafi ją wytwarzać we własnym zakresie. Synteza witaminy D zachodzi w skórze pod wpływem działania promieni UV. Z tego też powodu zaleca się ekspozycję ciała na promienie słoneczne przez 15-20 minut dziennie. Ważne, aby w tym czasie była odkryta jak największa powierzchnia skóry. Nie należy jej też zabezpieczać kremem z filtrem przeciwsłonecznym, ponieważ ten może znacznie zmniejszyć wydajność produkcji witaminy D lub wręcz ją uniemożliwić. Niestety, w okresie jesienno-zimowym do powierzchni Ziemi na półkuli północnej dociera znacznie mniej promieni słonecznych. Kąt, pod jakim padają, również nie sprzyja wydajnej syntezie witaminy D.

Źródła witaminy D

Gdy produkcja tej substancji nie zachodzi w obrębie naszej skóry, należy dostarczać ją z zewnątrz. Witaminę D znajdziemy w żywności, jednak na próżno jej szukać w owocach i warzywach. Substancja ta występuje wyłącznie w produktach pochodzenia zwierzęcego. Jej największą zawartością charakteryzują się tłuste ryby morskie oraz ssaki morskie, z których tłuszczu pozyskuje się tran. Witaminę D dostarczymy też organizmowi, jedząc jaja i nabiał. Niestety, w okresie jesienno-zimowym nasza dieta często nie zaspokaja zapotrzebowania organizmu na ten składnik. Stosunkowo rzadko bowiem sięgamy po tłuste ryby morskie. Aby dostarczyć organizmowi niezbędną ilość witaminy D, musielibyśmy spożywać ogromne ilości jaj oraz nabiału. Z tego powodu dzieciom, osobom starszym oraz wszystkim w okresie jesienno-zimowym zaleca się suplementację witaminy D.

Właściwości witaminy D

Dlaczego witamina D odgrywa tak istotną rolę w naszym organizmie? Zapewne zauważyłeś, że robi się o niej szczególnie głośno w okresie jesienno-zimowym, gdy wzrasta ryzyko zachorowania na przeziębienie czy grypę. Witamina D odgrywa kluczową rolę w prawidłowej pracy układu immunologicznego, który odpowiada za naszą odporność. To właśnie ta substancja regulatorowa przyczynia się do wzrostu syntezy limfocytów T. Uczestniczą one w komórkowej odpowiedzi odpornościowej. Ponadto witamina D reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową i zapewnia kościom, w tym zębom, wytrzymałość mechaniczną. Jej niedobór prowadzi do spadku gęstości kości i zwiększenia ryzyka złamań. Naukowcy zauważyli również, że zaspokajając zapotrzebowanie organizmu na witaminę D, zmniejszamy ryzyko wystąpienia depresji. Jej niedobór wiąże się natomiast ze zwiększoną predyspozycją do rozwoju alergii. Ponadto witamina D dobroczynnie wpływa na układ krążenia i mięśnie. W związku z tym warto dołożyć wszelkich starań, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie organizmu na ten składnik.

Awitaminoza i hiperwitaminoza – co warto o nich wiedzieć?

Witaminy dzielimy na dwie główne grupy: a) rozpuszczalne w wodzie – witamina C oraz witaminy z grupy B; b) rozpuszczalne w tłuszczach – witaminy A, D, E i K. W przypadku witamin rozpuszczalnych w wodzie sytuacja jest stosunkowo prosta. Można dostarczać je organizmowi bez obaw, ponieważ ich nadmiar zostanie usunięty wraz z moczem. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach wymagają od nas zachowania szczególnej rozwagi. Niebezpieczny jest zarówno ich niedobór, jak i nadmiar. W przypadku gdy dieta lub przyjmowane suplementy dostarczają za dużo witaminy D, ta zacznie się odkładać w tkance tłuszczowej, prowadząc do uciążliwych dolegliwości.

Niedobór witaminy D - objawy

Czy wiesz, że aż 95% Polaków zmaga się z niedoborem witaminy D? Nasza szerokość geograficzna nie sprzyja wydajnej syntezie tego związku przez cały rok. Niestety, niedobór witaminy D wpływa negatywnie na szereg procesów zachodzących w organizmie. Bardzo łatwo można go jednak przeoczyć, gdyż manifestuje się w mało specyficzny sposób. Objawy niedoboru witaminy D to: • dolegliwości bólowe ze strony mięśni i kości; • zaburzenia snu; • zbyt wysoki poziom cukru we krwi; • zmęczenie i osłabienie organizmu; • spadek nastroju i stany depresyjne; • nadmierne wypadanie włosów; • nudności; • brak apetytu; • zwiększone pragnienie, mimo braku upałów.

Niedobór witaminy D – leczenie

W przypadku, gdy podejrzewasz u siebie niedobór witaminy D, należy wykonać badania określające jej poziom w organizmie. Jeśli przypuszczenia się potwierdzą, trzeba będzie rozpocząć leczenie polegające na suplementacji. Dostarczając witaminę D z zewnątrz, należy jednak zachować ostrożność, ponieważ nie tylko niedobór jest groźny. Nadmiar również stanowi zagrożenie dla naszego zdrowia. Bardzo łatwo można do niego doprowadzić, ponieważ witamina D, jako substancja rozpuszczalna w tłuszczach, wykazuje tendencję do akumulacji w tkance tłuszczowej. W związku z tym warto skorzystać z pomocy specjalisty, który w oparciu o wyniki badań, porę roku oraz naszą masę ciała, dobierze odpowiedni preparat i dawkę. W trakcie leczenia, które trwa od 3 do 6 miesięcy, należy wykonywać badania kontrolne określające poziom witaminy D w organizmie. W sytuacji, gdy niedobór witaminy D jest niewielki, sięgnąć można po suplementy diety takie jak D-Vitum forte czy Avetinol D+ Czosnek. Oferuje je apteka internetowa, w której możesz zamówić też inne niezbędne produkty, w tym witaminy, tabletki przeciwbólowe oraz dermokosmetyki.

Nadmiar witaminy D – objawy

W przypadku witaminy D należy zachować równowagę. Jej niedobór prowadzi do spadku odporności i osłabienia wytrzymałości mechanicznej kości. Jednak nadmiar witaminy D także jest szkodliwy dla organizmu. O ile w przypadku witamin rozpuszczalnych w wodzie, organizm łatwo może pozbyć się ich nadmiernej ilości poprzez wydalanie wraz z moczem, o tyle w przypadku substancji rozpuszczalnych w tłuszczach sprawa jest utrudniona. Poniżej przedstawiamy objawy nadmiaru witaminy D: • nudności i wymioty; • biegunka; • bóle głowy; • dolegliwości bólowe oczu; • osłabienie organizmu; • zwiększone pragnienie; • drgawki; • nadmierne pocenie się, mimo braku upałów.

Nadmiar witaminy D – postępowanie

Nadmiaru witaminy D nie należy lekceważyć, ponieważ może on doprowadzić do zaburzeń pracy serca oraz kamicy nerkowej. Natomiast panie, które spodziewają się dziecka, powinny wystrzegać się przedawkowywania tej substancji, ponieważ w nadmiernej ilości może ona uszkadzać płód. Na nadmiar witaminy D w sposób szczególny są narażone noworodki. W ich przypadku zaleca się suplementację tym związkiem. Organizm małych dzieci sam nie wytwarza dostatecznych ilości witaminy D, więc trzeba podać ją z zewnątrz, aby zapewnić maluszkowi prawidłowy rozwój kości i zębów. W przypadku, gdy badania wykażą nadmiar witaminy D u dziecka, należy pamiętać o nawadnianiu organizmu i podawaniu soli fizjologicznej. Czasem konieczne jest wdrożenie leków hamujących aktywność osteoklastów, czyli komórek kościogubnych, które rozpuszczają wapń obecny w kościach i uwalniają go do krwi.