Katar sienny –przyczyny, objawy, łagodzenie
- Objawy kataru siennego
- Katar sienny, a zwykły różnice
- Przyczyny kataru siennego
- Kiedy udać się do lekarza z katarem siennym?
- Jak łagodzić objawy kataru siennego?
Katar to zapalenie błon śluzowych nosa. Zwykle objawia się zatkaniem i wyciekiem z nosa, kichaniem, zaczerwienieniem i podrażnieniem. Najczęstszym powodem kataru jest przeziębienie a w drugiej kolejności alergia. W alergii śluzówka nosa staje się nadwrażliwa na pewne substancje, takie jak pyłki roślinne, sierść zwierząt, pióra, roztocza kurzu domowego, a także na produkty spożywcze np. pszenicę, jajka i mleko. W przypadku kataru wywołanego alergenami schorzenie ma charakter sezonowy lub całoroczny i nosi nazwę kataru siennego.
Katar sienny tzw. alergiczny nieżyt nosa wywołany jest głównie przez alergeny wziewne. Nasilenie objawów w alergicznym nieżycie nosa zależy od uczulających alergenów. W alergii całorocznej np. roztocza zwykle nasilenie jest umiarkowane, zaś w przypadku alergenów występujących sezonowo objawy są bardzo nasilone. Objawy te u większości chorych osób nasilają się w nocy i we wczesnych godzinach porannych. U osób z katarem siennym występuje obustronny obrzęk błony śluzowej nosa pokryty wodnistą lub lepką wydzieliną. Katar sienny jest bardzo dokuczliwy, przeszkadza w wykonywaniu codziennych czynności np. praca, nauka, prowadzenie samochodu, powoduje także zaburzenie snu, zmęczenie w ciągu dnia, senność , zaburzenia koncentracji.
Alergiczny nieżyt nosa może rozwinąć się u każdego w każdym momencie życia, chociaż najczęściej objawy występują w dzieciństwie lub w wieku młodzieńczym.
Zazwyczaj dolegliwość tę da się opanować stosując leki obkurczające śluzówkę nosa, lekami przeciwalergicznymi, aerozolami glikokortykosteroidowymi lub z kromoglikanem sodu.
Objawy kataru siennego
Do najczęściej występujących objawów zalicza się:
- szkliste i zaczerwienione oczy, może pojawiać się uczucie piasku pod powieką oraz bolesność, często występuje świąd i obrzęk śluzówek
- ciemniejsze zabarwienie skóry pod oczami
- seryjne kichanie, katar, zatkany nos
- ból głowy wywołany zajęciem zatok przynosowych
- świszczący oddech
- wyciek wodnistej wydzieliny z nosa
- spływanie wydzieliny po tylnej stronie gardła
- osłabienie węchu
- zmęczenie, złe samopoczucie, upośledzenie koncentracji
- ból i uczucie ucisku w obrębie twarzy
Nie wszystkie objawy musza wystąpić jednocześnie ich intensywność również, może się zmieniać.
Katar sienny, a zwykły różnice
Ciągły katar można łatwo pomylić z przeziębieniem. Najczęściej w przeziębieniu katarowi może towarzyszyć gorączka, ból mięśni, kaszel i ból gardła, wydzielina z nosa jest gęstsza i mętna i może mieć żółtawe i zielonkawe zabarwienie. Katar alergiczny rozpoczyna się bezpośrednio po kontakcie z alergenem i trwa tak długo, jak długo utrzymuje się kontakt z alergenem. Katar sienny zwykle nie powoduje gorączki i wydzielina z nosa jest wodnista. Katar w przeziębieniu trwa 3-7 dni i nie ustępuje po podaniu leków przeciwalergicznych.
Przyczyny kataru siennego
Najczęściej za rozwój kataru siennego odpowiadają substancje uczulające, które wdychamy, czyli tzw. alergeny wziewne. Na schorzenie to cierpi około 10-25% ogólnej populacji. Czynniki wywołujące katar sienny możemy podzielić na:
- sezonowe: pyłki traw, pyłki chwastów, pyłki drzew (brzoza, leszczyna, dąb) pylące głównie wiosną
- całoroczne: roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt, grzyby, pleśnie, alergeny pokarmowe, zanieczyszczenia powietrza.
Czynniki ryzyka wystąpienia kataru siennego to:
- występująca u chorego inna alergia lub astma
- czynniki genetyczne
- płeć męska
- ekspozycja na alergeny
- narażenie na dym tytoniowy w pierwszych latach życia.
Kiedy udać się do lekarza z katarem siennym?
W przypadku nasilonej alergii lub gdy jej złożony charakter wymaga specjalistycznych metod diagnostycznych – chorzy kierowani są do alergologów. Jeśli przyczyny alergii pozostają niejasne lub istnieje podejrzenie współistnienia kilku rodzajów uczulenia konieczne może być wykonanie testów skórnych. Do ich wykonania używa się rozcieńczone preparaty alergenów, które są nanoszone na drobne nacięcia lub nakłucia na przedramieniu lub plecach pacjenta. Alergeny wywołują niewielkie zaczerwienienie z towarzyszącym rumieniem w miejscu podania.
Inne metody wykorzystywane do diagnozowania kataru siennego to:
- badania krwi – test RAST- badający poziom immunoglobuliny IGE skierowanej przeciw konkretnemu alergenowi
- endoskopia – badanie jam nosowych za pomocą przyrządu tzw. rynoskopu
- tomografia komputerowa i zatok przynosowych
Jak łagodzić objawy kataru siennego?
Można stosować leczenie farmakologiczne oraz niefarmakologiczne polegające na unikaniu ekspozycji na alergen oraz na płukaniu i rozpylaniu w jamie nosowej roztworu soli fizjologicznej lub wody morskiej łagodząc objawy nieżytu nosa, czyli nawilżają śluzówkę, udrażniają i oczyszczają nos.
Leczenie farmakologiczne:
- kortykosterydy stosowane miejscowo w postaci sprayu, łagodzą objawy reakcji alergicznej, dostępne bez recepty np.Momester i Nasometin Control
- leki antyhistaminowe- najczęściej stosowana grupa leków
Histamina jest jedną z substancji wydzielanych w trakcie odpowiedzi układu odpornościowego na alergen, a skutkiem jej działania jest wystąpienie objawów alergii. Leki przeciwhistaminowe zmniejszają jej wydzielanie i łagodzą objawy uczulenia. W aptece można kupić następujące leki przeciwhistaminowe dostępne bez recepty w postaci syropów, kropli, tabletek: Allertec , Zyrtec, Amertil, Alegra ,Loratydyna, Claritine Active,Flonidan Control,Aleric Activ ,Hitaxa Fast
- leki obkurczające naczynia krwionośne stosowane miejscowo w postaci kropli do nosa, łagodzą uczucie zatkanego nosa np. Otrivin ,Allergy , Xylogel, Sudafed Xylorin, Xylometazolin
- leki odczulające - podawanie szczepionek odczulających zawierających odpowiednio niskie stężenie alergenów. Celem takiej terapii jest zmniejszenie odpowiedzi układu odpornościowego na czynniki uczulające
- kromoglikan sodowy – lek stosowany do nosowo przy alergicznym nieżycie nosa
W przypadku alergii całorocznej konieczne jest stałe przyjmowanie leków, zlekceważenie objawów alergii może prowadzić do rozwoju astmy oskrzelowej, zapalenia zatok przynosowych, a także chorób uszu i gardła. Katar sienny może prowadzić do wielu innych powikłań, takich jak polipy nosa, zwiększa także ryzyko wystąpienia zespołu obturacyjnego bezdechu podczas snu. Podnosi aż ośmiokrotnie ryzyko zachorowania na astmę.
Stosowane leki antyalergiczne w przypadku kataru siennego znacząco zmniejszają objawy alergii i poprawiają jakość życia, jednak na chwilę obecną nie istnieje lek który raz na zawsze uwolniłby od kataru siennego. Jeśli mamy alergię na pyłki, nie powinniśmy wychodzić w okresie naszego alergenu w wietrzną pogodę z domu. Najkorzystniejszy jest moment po deszczu. Osoby uczulone na roztocza kurzu domowego powinny pozbyć się z domu wszystkiego co łatwo gromadzi kurz m. in. dywany, narzuty, zasłony.
