Ból ucha u dorosłych – przyczyny i leczenie
Ból ucha u dorosłych to często spotykana przypadłość, której nie należy lekceważyć. Jeśli w porę nie podejmiemy stosownego leczenia, możemy nawet stracić słuch, który jest jednym z naszych najważniejszych zmysłów. W sytuacji, gdy źródło bólu jest zlokalizowane na terenie ucha zewnętrznego lub środkowego, mówimy o otalgii pierwotnej. Natomiast z otalgią wtórną mamy do czynienia, gdy przyczyna dolegliwości bólowych występuje poza uchem. Jak leczy się ból ucha u dorosłych?
- Ból ucha przyczyny
- Najczęstsze przyczyny bólu ucha zewnętrznego
- Najczęstsze przyczyny bólu ucha środkowego
- Objawy zapalenia ucha środkowego
- Zapalenie ucha środkowego
- Ból ucha rozpoznanie – kto je przeprowadza?
- Ból ucha leczenie
Ból ucha przyczyny
Nasze ucho składa się z trzech kluczowych części:
- ucha zewnętrznego, które tworzą małżowina uszna oraz przewód słuchowy zewnętrzny;
- ucha środkowego, które jest połączone z gardłem za pośrednictwem trąbki słuchowej, która ma na celu utrzymanie optymalnego ciśnienia w uchu, niestety, może też stać się źródłem nadkażeń;
- ucha wewnętrznego, w przypadku którego mamy do czynienia z najbardziej skomplikowanym elementem narządu słuchu.
W związku z tym, iż przyczyny bólu ucha są bardzo złożone i w dużym stopniu zależą od lokalizacji jego źródła, omówimy problem z podziałem na poszczególne części składowe naszego narządu słuchu.
Najczęstsze przyczyny bólu ucha zewnętrznego
W przypadku zapalenia ucha zewnętrznego najczęściej mamy do czynienia z następującymi przyczynami:
- długotrwała ekspozycja przewodu słuchowego zewnętrznego na wodę lub wilgoć, problem ten często dotyczy osób uprawiających pływanie. W ich przypadku obserwuje się namnażanie bakterii lub grzybów mikroskopowych, które doskonale czują się w wilgotnym środowisku;
- półpasiec uszny;
- zaleganie woskowiny lub ciała obcego. W przypadku woskowiny musimy pamiętać o jej regularnym usuwaniu. Nie należy tego jednak robić za pomocą patyczka kosmetycznego, lecz specjalistycznego sprayu np. Vaxol czy Akustone. Patyczek mógłby bowiem przyczynić się do uszkodzenia mechanicznego ucha, w tym błony bębenkowej. Spray do czyszczenia uszu zawiera naturalne oleje, które w delikatny sposób usuwają zalegającą wydzielinę, nie narażając przy tym narządu słuchu na uraz fizyczny;
- czyrak przewodu słuchowego zewnętrznego;
- uraz mechaniczny np. poparzenie gorącym woskiem ze świecy lub odmrożenie małżowiny usznej poprzez nienoszenie czapki na mrozie;
- wyprysk alergiczny lub kontaktowy, może stanowi reakcję na substancję chemiczną o działaniu drażniącym zawartą w mydle czy żelu do mycia twarzy, którym czyścimy też małżowinę uszną;
- nowotwory, w tym ziarniniak kwasochłonny.
Najczęstsze przyczyny bólu ucha środkowego
W przypadku bólu ucha środkowego mamy do czynienia z nieco innymi przyczynami niż przy zapaleniu ucha zewnętrznego. Nieprzyjemne dolegliwości zazwyczaj powoduje:
- zapalenie bakteryjne, wirusowe lub grzybicze ucha środkowego lub błony bębenkowej, gdy mamy chore gardło, np. dojdzie u nas do anginy wywołanej przez gronkowca złocistego, to patogen może przemieścić się do ucha środkowego za pomocą trąbki słuchowej. Infekcje bakteryjne ucha środkowego leczy się antybiotykami. W przypadku drożdżaków sięga się po preparaty przeciwgrzybicze, natomiast na wirusy nie ma zbyt wielu leków;
- zmiany nowotworowe w obrębie trąbki słuchowej lub jamy bębenkowej;
- zapalenie wyrostka sutkowatego;
- uraz błony bębenkowej, może dojść do niego w wyniku różnicy ciśnień np. podczas lotu samolotem, nurkowania czy wybuchu substancji pirotechnicznych. Uszkodzić błonę bębenkową mogą też czynniki akustyczne, np. głośna muzyka podczas koncertu metalowego;
- zaburzenia czynności trąbki słuchowej.
Objawy zapalenia ucha środkowego
Zapalenie ucha środkowego daje dość charakterystyczne objawy, których nie można lekceważyć. W przypadku ich stwierdzenia należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Jeśli internista nie będzie w stanie nam pomóc, może wypisać skierowanie do laryngologa. Najczęściej spotykane objawy zapalenia ucha środkowego to:
- pulsujący ból ucha, który nasila się w pozycji leżącej;
- niedosłuch;
- wysoka gorączka sięgająca nawet 40 stopni Celsjusza;
- silny szum w uszach;
- uczucie niepokoju utrudniające sen;
- wymioty;
- czasem może też wystąpić biegunka.
Zapalenie ucha środkowego
W przypadku zapalenia ucha środkowego bardzo często mamy do czynienia z infekcją bakteryjną wywołaną przez bakterie z gatunków Streptococcus pneumoniae i Haemophilus influenzae. Są to te same patogeny, które odpowiadają za zapalenie gardła i krtani. Nieco rzadziej zapalenie ucha środkowego wywołują wirusy, w tym wirusy grypy, paragrypy, adenowirusy i rynowirusy. W tym miejscu warto zaznaczyć, iż infekcjom wirusowym towarzyszy wysięk, na którym namnażają się bakterie. W związku z tym laryngolodzy często przepisują zapobiegawczo antybiotyki, aby nie dopuścić do poważnego zakażenia bakteryjnego. W miarę nasilania się infekcji, ilość wydzieliny zwiększa się, co powoduje obrzęk trąbki słuchowej. Infekcji nigdy nie należy lekceważyć, gdyż przez niedrożność trąbki słuchowej wytwarzany śluz ma utrudniony odpływ. Gdy zmagazynuje się go zbyt dużo, może dojść do gwałtownego wzrostu ciśnienia i uszkodzenia błony bębenkowej.
- Wyrób medyczny inny
- Wyrób medyczny leczniczy
- Spray
Ból ucha rozpoznanie – kto je przeprowadza?
Zapalenie ucha środkowego stwierdza się za pomocą badania otoskopowego. Lekarz specjalizujący się w laryngologii (laryngolog) wprowadza do ucha specjalny wziernik, po czym przygląda się przewodowi słuchowemu zewnętrznemu i błonie bębenkowej. W przypadku, gdy specjalista podejrzewa, iż wdały się powikłania, np. doszło do zapalenia wyrostka sutkowego, co manifestuje się obrzękiem i bólem za małżowiną uszną, może zlecić wykonanie tomografii kości skroniowej.
Ból ucha leczenie
Leczenie bólu ucha zależy od jego przyczyny. Inny rodzaj terapii wybierze lekarz, gdy dolegliwości są związane ze zmianami nowotworowymi, a inne, gdy stoi za nimi zalegająca woskowina. W przypadku infekcji bakteryjnej specjalista przepisuje antybiotyk, który należy wybrać do końca zgodnie z zaleceniami laryngologa. Nawet jeśli poczujemy się lepiej w połowie opakowania, leczenie musimy doprowadzić do końca, inaczej część patogenów przetrwa i po jakimś czasie przypomni o sobie za sprawą kolejnej infekcji. Tym razem jednak bakterie będą oporne na wcześniej stosowany antybiotyk i konieczne będzie wdrożenie silniejszego leku. Ponadto w leczeniu bólu ucha wykorzystuje się:
- środki przeciwbólowe takie jak Ibuprom Max czy Paracetamol Farmina;
- krople zawierające salicylan choliny, które wykazują aktywność przeciwzapalną;
- preparaty udrażniające zatkany nos np. Xylogel;
- produkty o działaniu rozrzedzającym zalegającą wydzielinę np. Ambroksol.