Czym są filtry przeciwsłoneczne
Promieniowanie słoneczne obejmuje trzy rodzaje emisji światła: podczerwone, światło widzialne oraz promieniowanie ultrafioletowe. Najsilniejsze działanie na ludzką skórę wykazuje trzeci z wymienionych rodzajów.
Promieniowanie ultrafioletowe dzieli się na trzy zakresy o różnej długości fali:
- UVC – niemal całkowicie zatrzymywane przez warstwę ozonową i prawie w ogóle nie dociera do powierzchni ziemi
- UVB – penetruje naskórek oraz skórę właściwą. Wykazuje działanie rumieniotwórcze. W wyniku tego rodzaju promieniowania powstaje opalenizna, ale także poparzenia słoneczne
- UVA – którego natężenie jest na stałym poziomie przez cały dzień, niezależnie od pogody i pory roku. Dociera znacznie głębiej aniżeli promieniowanie UVB, wnikając do tkanki podskórnej. Jego działanie nie wywołuje wprawdzie zaczerwienienia ani zabarwienia skóry, ale w połączeniu z UVB natychmiastowo powoduje odczyn rumieniowy (obydwa rodzaje promieniowania emitowane są przez lampy w solarium). UVA jest też odpowiedzialne za niszczenie kolagenu w skórze, plamy pigmentacyjne, przedwczesne starzenie oraz zmiany nowotworowe.
Aby nie narażać skóry na ryzyko szkodliwego działania powyżej wymienionych rodzajów promieniowania, powinniśmy stosować filtry przeciwsłoneczne.
Czym są filtry?
Mianem filtrów przeciwsłonecznych określa się związki chemiczne, wykorzystywane w kosmetykach, które mają za zadanie chronić skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego.
W kosmetykach stosowane są dwa rodzaje filtrów: mineralne oraz chemiczne. Najwyższą ochronę uzyskujemy kiedy w jednym preparacie znajdują sie oba rodzaje filtrów.
Filtry chemiczne – mają właściwości pochłaniające energię niesioną przez promieniowanie słoneczne. Należą do nich: oktokrylen (UVB), silatrisol (ochrona przed UVA i UVB), avobenzon (UVA), tinosorb M (filtr nowej generacji, chroni przed UVB i UVA).
Filtry mineralne (fizyczne, naturalne) – działają jak mikroskopijne lustra, nie przepuszczając promieniowania. Są to: dwutlenek tytanu (stosowany także we fluidach, ma właściwości kryjące i rozjaśniające) oraz tlenek cynku. Obydwa chronią przed UVB oraz częściowo przed promieniami UVA.
Co oznacza skrót SPF?
SPF (Sun Protection Factor) jest współczynnikiem, który określa, o ile czasu dłużej możemy przebywać na słońcu – po zastosowaniu danego preparatu – do momentu wystąpienia rumienia skóry, w porównaniu do analogicznego czasu pobytu na słońcu – bez ochrony skóry. W praktyce oznacza to, że np. bez zastosowania filtra rumień u danej osoby pojawi się po 20 minutach, zaś po użyciu kremu z filtrem SPF 15, czas ten wydłuży się do 15 x 20 minut (5 godzin).
SPF określa stopień ochrony skóry przed promieniowanie UVB, co oznacza, że nawet wysoki faktor chroniący przed UVB (np. SPF 30) może wcale nie osłaniać przed promieniami UVA, które wnikają głęboko w skórę i i odpowiadają za jej fotostarzenie. Dlatego wybierać należy te kremy, które na opakowaniu mają oznaczenie ochrony zarówno przed UVA, jak i UVB.
Wskaźnik ochrony przed promieniowaniem UVA określa się skrótem IPD lub PPD (Imediate Pigmentation Darkening) – im wyższa jego wartość, tym lepsza ochrona przed szkodliwością promieniowania UVA.
Karnacja, a wysokość filtra
Im jaśniejsza karnacja, tym wyższy filtr powinno się stosować. Oznaczenie SPF poniżej 10 oznacza bardzo niski (praktycznie niezauważalny) stopień ochrony, 15 – średnią, powyżej 15 – wysoką. Faktory od wartości SPF 50 określane są mianem sun blocker’ów, co nie oznacza jednak, że tworzą całkowicie nieprzepuszczalny ekran ochronny (zatrzymują ok. 98% promieniowania).
Opalanie należy zacząć od wysokiego filtra i obniżać jego wartość w miarę powstawania opalenizny. Istotne jest też miejsce, gdzie się zażywamy kąpieli słonecznej – wylegiwanie się na silnie nasłonecznionej plaży wymaga bardzo silnej ochrony – co najmniej SPF 30.
Zależność pomiędzy typem karnacji a niezbędna ochroną przeciwsłoneczną
Jak stosować preparaty przeciwsłoneczne?
Na opakowaniu każdego produktu musi być zamieszczona informacja na temat ilości i częstotliwości nakładania produktu na skórę. Preparat przeciwsłoneczny należy nakładać regularnie i obficie na skórę przed wyjściem na słońce lub niezwłocznie po. Większość z nas popełnia błąd – nakładając zbyt mało kremu, bądź zbyt późno. Najlepiej zrobić to 20 minut przed ekspozycją na słońce.
Skuteczność ochrony przeciwsłonecznej zależy od naszej karnacji oraz intensywności słońca. Pod wpływem wysiłku fizycznego, pocenia się i kąpieli – stopień ochrony przeciwsłonecznej zmniejsza się, dlatego krem czy spray należy nakładać na skórę kilkakrotnie w ciągu dnia, a najlepiej co 2-3 godziny.
Warto pamiętać
- niemowlęta i małe dzieci nie powinny być narażane na bezpośrednie działanie promieni słonecznych;
- należy unikać przebywania na słońcu w godzinach południowych, kiedy świeci ono najmocniej;
- kremy przeciwsłoneczne należy stosować nawet w pochmurne dni, gdyż promieniowanie ultrafioletowe przenika przez chmury – zwłaszcza promieniowanie UVA wpływające na proces fotostarzenia się skóry;
- chronić trzeba każdą część ciała wystawioną na działanie promieni słonecznych; często zapominamy o naniesieniu preparatu z filtrami UV na uszy, kark, dekolt i dłonie, a są to obszary o delikatnej skórze, która starzeje się równie szybko jak skóra twarzy;
- przed wyjściem na słońce należy założyć właściwe ubranie (z naturalnych tkanin) chroniące skórę oraz kapelusz – najlepiej z szerokim rondem chroniącym kark, szyję, uszy i oczy;
- w przypadku wystąpienia rumienia czy oparzeń słonecznych, należy zastosować odpowiednie produkty łagodzące i chłodzące podrażnioną skórę.